“Θα ήμουν πολύ ευτυχής αν γινόταν να μου επιβεβαιώσει κάποιος πως δεν υπάρχουν και δε θα υπάρξουν ποτέ σχέδια εμπορευματοποίησης της Σπιναλόγκας κατά τρόπο επιζήμιο για τη μνήμη όσων έζησαν εκεί”. Τα παραπάνω τονίζει στην επιστολή της η βραβευμένη Βρετανίδα Συγγραφέας και Δημοσιογράφος Βικτόρια Χίσλοπ, με αφορμή τις αναρτήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας και μάλιστα σε Αθηναϊκά Μέσα, αναφορικά με την εξέταση σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης του χώρου της Σπιναλόγκας με συγκεκριμένες χρήσεις των κτιρίων στην βάση μιας βιώσιμης αναπτυξιακής αξιοποίησης από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η κ. Χίσλοπ, πληροφορούμενη την αρθρογραφία, γνωρίζοντας την πολύχρονη προσπάθεια του Δήμου Αγίου Νικολάου για την ένταξη της Σπιναλόγκας στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco , σε επιστολή που έστειλε στον Δήμαρχο κ. Αντώνη Ζερβό , εκφράζει την βαθιά ανησυχία της στην προοπτική οποιασδήποτε “ανάπτυξης” του νησιού – όπως χαρακτηριστικά αναφέρει – παρεκτός σε ότι θα αφορούσε την αναστήλωση των κτιρίων συμβάλλοντας στη διατήρησή τους, έτσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να περιηγηθούν με ασφάλεια και να φαντάζονται πώς μπορεί να ήταν η ζωή εκεί”.
Αναλυτικά η επιστολή της Βικτώριας Χίσλοπ:
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε,
Διάβασα το άρθρο σας που εκφράζει βαθιά ανησυχία για τις πιθανές προτάσεις για τη Σπιναλόγκα. Είμαι βαθιά απογοητευμένος με την προοπτική οποιασδήποτε «ανάπτυξης» στο νησί, εκτός από την αποκατάσταση των κτιρίων που βοηθούν στη διατήρησή τους, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να περπατούν με ασφάλεια και να φανταστούν πώς πρέπει να ήταν να ζεις εκεί.
Η Σπιναλόγκα είναι ένα μνημείο για τις ψυχές που έζησαν και πέθαναν εκεί. Η λέπρα είναι ιάσιμη τώρα, αλλά για χιλιάδες χρόνια εκείνοι που έπασχαν εκδιώχθηκαν από την κοινωνία.
Αυτό το νησί είναι σύμβολο ανθρώπινου θάρρους και γνωρίζουμε από τις πραγματικές ιστορίες όσων έζησαν εκεί, ιδιαίτερα του κ. Ρεμουντάκη, ότι είναι ένας τόπος όπου οι πάσχοντες αγωνίστηκαν με επιτυχία για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους.
Όπως εσείς, έχω πάει στη Σπιναλόγκα δεκάδες φορές, και σε κάθε επίσκεψη, τα συναισθήματα μου ανακατεύονται από τις αναμνήσεις αυτών των ανθρώπων. Και βλέπω και τους επισκέπτες γύρω μου να αισθάνονται το ίδιο. Είναι ένα μέρος για προβληματισμό. Είναι επίσης ένα μέρος που υπενθυμίζει σε κάθε έξυπνο επισκέπτη να αντιμετωπίζει με καλοσύνη οποιονδήποτε με αναπηρία ή κακοτυχία. Για μένα αυτό είναι το μήνυμα της Σπιναλόγκας: ότι ένα άτομο με λέπρα – κακοσχηματισμένα πρόσωπα, χαμένα μέλη – είναι κάποιος που είχε κακή τύχη, αλλά δεν διαφέρει από τον εαυτό του. Είναι ένα μήνυμα που είναι τόσο σημαντικό τώρα όσο ποτέ.
Στην πρώτη μου επίσκεψη το 2001, ένιωσα υποχρεωμένος να μεταφέρω αυτό το μήνυμα. Και το έκανα στο μυθιστόρημά μου Το νησί. Αν υπάρχει ένας λόγος για την παγκόσμια επιτυχία αυτού του βιβλίου (πωλήσεις πάνω από 8 εκατομμύρια αντίτυπα), είναι ότι οι αναγνώστες αγγίζονται από αυτό το μήνυμα – δηλαδή ότι οποιοσδήποτε από εμάς θα μπορούσε να είναι «λεπρός». Νομίζω ότι είναι επίσης η περίπτωση που οι επισκέπτες στη Σπιναλόγκα έχουν πολλαπλασιαστεί από τη δημοσίευση του Νησιού και τώρα είναι κάπου όπου χιλιάδες άνθρωποι κάνουν προσκύνημα – για να νιώσουν κάτι, αλλά και να δουν κάτι.
Αν πρέπει να γίνει κάποια σημαντική αλλαγή στη Σπιναλόγκα είναι η εξής: να δημιουργηθεί ένα ασφαλές σημείο προσγείωσης για τα σκάφη που να επιτρέπει την κατάλληλη πρόσβαση σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Έχω ζητήσει εδώ και καιρό να είναι αυτό προτεραιότητα. Είναι τεράστια ειρωνεία το ότι οποιοσδήποτε με σωματική αναπηρία δεν μπορεί να αποβιβαστεί και να τον παρασύρουν. Αυτό έχει καθυστερήσει πολύ, ιδιαίτερα λόγω της τεράστιας αύξησης των εσόδων που έχει εισέλθει στη Σπιναλόγκα την τελευταία δεκαετία.
Θα χαιρόμουν πολύ αν κάποιος επιβεβαιώσει ότι υπάρχουν, και δεν θα υπάρξουν ποτέ, σχέδια εμπορευματοποίησης της Σπιναλόγκας με τρόπο που είναι επιζήμιο για τη μνήμη όσων έζησαν εκεί. Ελπίζω να κατάλαβα κάτι λάθος.
Με τους θερμότερους χαιρετισμούς,
Victoria Hislop
Άγιος Νικόλαος 01/09/2022
