Όπως έχουμε ήδη τονίσει σε πρόσφατη αρθρογραφία μας η ολοκλήρωση της αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν σηματοδοτεί πέραν των άλλων και το πέρασμα του Προσφυγικού σε μια νέα φάση καθώς εκατομμύρια Αφγανοί αναζητούν πλέον διάφορους τρόπους για την χερσαία διαφυγή τους στο εξωτερικό.
Γράφει ο Νότης Μαριάς*
Και ενώ προμηνύεται τεράστιο προσφυγικό ρεύμα από το Αφγανιστάν, το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ που συνεδρίασε εκτάκτως στις 31 Αυγούστου αφού έχυσε κροκοδείλια δάκρυα για τους χιλιάδες πρόσφυγες από το Αφγανιστάν συνέχισε την γνωστή τακτική του Πόντιου Πιλάτου. Έτσι το μόνο που αποφάσισε επί της ουσίας είναι ότι «στο πλαίσιο των προσπαθειών σε διεθνές επίπεδο, θα μπορούσε να παρασχεθεί στήριξη με τη μορφή επανεγκατάστασης σε εθελοντική βάση, δίνοντας προτεραιότητα σε ευάλωτα πρόσωπα, όπως γυναίκες και παιδιά» (σημείο 4 Δήλωσης για το Αφγανιστάν, www.consilium.europa.eu 31/8/2021), δηλαδή, σε απλά ελληνικά πέταξε τη μπάλα στην εξέδρα καθώς το ζήτημα της φιλοξενίας των Αφγανών προσφύγων επαφίεται πλέον στην καλή διάθεση της διεθνούς Κοινότητας.
Ταυτόχρονα όμως διατήρησε σε ισχύ το Δουβλίνο 3 που μετατρέπει για άλλη μια φορά σε αποθήκη ψυχών την Ελλάδα και τις άλλες χώρες πρώτης εισόδου της ΕΕ καθώς στο σημείο 8 της Δήλωσης επισημαίνει ότι «το Συμβούλιο αναγνωρίζει την ανάγκη στήριξης και παροχής επαρκούς προστασίας σε όσους την έχουν ανάγκη, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και τις διεθνείς μας υποχρεώσεις».
Καθώς λοιπόν η Τουρκία διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να αναλάβει το βάρος της αφγανικής προσφυγικής κρίσης στέλνοντας μήνυμα ότι για άλλη μια φορά θα εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό σε βάρος της Πατρίδας μας, η Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιήσει την προσεχή Σύνοδο Κορυφής των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ ( EUMED), η οποία θα συνεδριάσει στην Αθήνα την Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου (www.political 9/9/2021).
Ως γνωστόν αρχικά στην Ομάδα EU-MED7 συμμετείχαν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Μάλτα, ενώ τον Ιούνιο 2021 αποφασίστηκε η διεύρυνση της Ομάδας με τη συμμετοχή της Κροατίας και της Σλοβενίας και η μετονομασία της από EU-MED7 σε EUMED. Έτσι καθώς η Ελλάδα στην παρούσα φάση έχει την Προεδρία της Ομάδας EUMED αναμένονται στην Αθήνα για τη Σύνοδο Κορυφής των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ μεταξύ άλλων ο Μακρόν, ο Ντράγκι και ο Σάντσες.
Να επισημανθεί ότι το μεταναστευτικό αποτελεί θέμα αιχμής για τις περισσότερες χώρες της Ομάδας EUMED.
Μάλιστα στο πλαίσιο αυτό στις 20 Μαρτίου 2021 οι αρμόδιοι υπουργοί Ελλάδας, Κύπρου, Ιταλίας, Μάλτας και Ισπανίας συναντήθηκαν στην Αθήνα, παραμονές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου και αποφάσισαν τον συντονισμό των δράσεών τους προκειμένου να μην τιμωρούνται οι χώρες πρώτης εισόδου ακριβώς λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Για τον λόγο αυτόν ζήτησαν τόσο την αλλαγή του Δουβλίνου 3 που μετατρέπει τις χώρες του Eυρωπαϊκού Νότου σε αποθήκες ψυχών όσο και την θεσμοθέτηση μόνιμου συστήματος υποχρεωτικών μετεγκαταστάσεων (www.dw.com 20/3/2021).
Αλλά και στη διακήρυξη των Υπουργών Εξωτερικών της Ομάδας EU-MED7 που υιοθετήθηκε στην Αθήνα στις 11 Ιουνίου 2021 το μεταναστευτικό αποτέλεσε επίσης βασικό θέμα αναφοράς. Έτσι η Κοινή Διακήρυξη χαρακτηρίζει τη μετανάστευση ως «μια διεθνή στρατηγική πρόκληση για την ΕΕ» που απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι σε επίπεδο ΕΕ «το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο πρέπει να επιτύχει την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ δίκαιης κατανομής ευθυνών και αλληλεγγύης. Επαναλαμβάνουμε την πλήρη δέσμευσή μας για επίτευξη αυτού του στόχου και χαιρετίζουμε την πρόοδο που σημείωσε η πορτογαλική Προεδρία στις συζητήσεις του Συμφώνου» (www.naftemporiki.gr 11/6/2021). Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Διακήρυξη καταδικάζει κάθε μορφή εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού και ζητά την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται ο αυξανόμενος ρόλος του FRONTEX προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του χώρου Σένγκεν ενόψει μελλοντικών μεταναστευτικών κρίσεων.
Οι δεσμοί των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω με την άτυπη διαδικτυακή συνάντηση των μελών των Επιτροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας των Εθνικών Κοινοβουλίων της Ομάδας EUMED που πραγματοποιήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021 υπό ελληνική Προεδρία. Στη συνάντηση στην οποία συμμετείχαν τόσο ο Νίκος Δένδιας όσο και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Μαργαρίτης Σχοινάς συζητήθηκαν οι μεγάλες προκλήσεις και τα προβλήματα της Μεσογείου με ιδιαίτερη έμφαση σε Λιβύη και Αφγανιστάν. Μάλιστα ο Μαργαρίτης Σχοινάς «υποστήριξε ότι η συμμετοχή των εθνικών Βουλευτών είναι απαραίτητη στη διαπραγμάτευση που διεξάγεται για το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο» (www.iefimerida 9/9/2021) στο πλαίσιο της ΕΕ.
Και όλα αυτά καθώς ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε με νόημα ότι «η Ρωσία θεωρεί επιβεβλημένη την επίλυση του προβλήματος των προσφύγων από το Αφγανιστάν, η ροή των οποίων μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη» (www.ertnews.gr 11/9/2021).
Καθώς λοιπόν ο Μάριο Ντράγκι σχεδιάζει εντός του Σεπτεμβρίου συνεδρίαση των G20 υπό την προεδρία του με στόχο τη διαμόρφωση «κοινής μεταναστευτικής πολιτικής για το Αφγανιστάν» (www.reuters.com 24/8/2021), η Αθήνα θα πρέπει να αξιοποιήσει την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της Ομάδας EUMED και να θέσει μετ΄ επιτάσεως το ζήτημα της αντιμετώπισης της αφγανικής προσφυγικής κρίσης, απαιτώντας την λήψη συγκεκριμένων μέτρων σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέτρα τα οποία έχουμε ήδη αναλύσει (Κυριακάτικη Kontra News 5/9/2021) προκειμένου η Ελλάδα να μην πληρώσει ξανά το μάρμαρο της επικείμενης νέας προσφυγικής κρίσης.
Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ – Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com
