Η εκτελεστική επιτροπή της ΕΕ θα προτείνει κανόνες για τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις για την αντιμετώπιση της «κοινωνικής κρίσης» στη στέγαση.
Το πρώτο σχέδιο προσιτής στέγασης της ΕΕ θα καλύπτει ζητήματα όπως τα δικαιώματα των ενοικιαστών, η κερδοσκοπία σε ακίνητα και οι τουριστικές μισθώσεις
Η ΕΕ θα προτείνει κανόνες για την αντιμετώπιση του «τεράστιου προβλήματος» των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων μέσα από πλατφόρμες όπως η Airbnb και η Booking.com, καθώς επιδιώκει να αντιμετωπίσει την «κοινωνική κρίση» των ανθρώπων που αγωνίζονται να αγοράσουν ένα σπίτι, δήλωσε ο πρώτος επίτροπος στέγασης στην ιστορία του μπλοκ.
Ο Δανός Σοσιαλδημοκράτης Jørgensen, έχει αναλάβει την εκπόνηση του πρώτου σχεδίου προσιτής στέγασης της ΕΕ, το οποίο αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Δεκέμβριο. Είπε ότι η δημοσίευση έχει επισπευσθεί από το 2026, επικαλούμενος τον επείγοντα χαρακτήρα της «κοινωνικής κρίσης».
Οι τιμές κατοικιών αυξήθηκαν κατά 48%
Οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις μέσω Airbnb και άλλων ιστοσελίδων, έχουν σημειώσει άνθιση σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις τα τελευταία χρόνια και έχουν κατηγορηθεί για την αύξηση των ενοικίων, την αναγκαστική απομάκρυνση των ντόπιων από τα ιστορικά κέντρα και τη μετατροπή των οικιστικών συνοικιών σε τουριστικές ζώνες. Ο Jørgensen δήλωσε ότι οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις αποτελούν «ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές πόλεις», αλλά δεν κατονόμασε συγκεκριμένους ιστότοπους ούτε έδωσε λεπτομέρειες για τυχόν προτάσεις.
Οι ανησυχίες σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις έχουν προκύψει στο πλαίσιο μιας γενικής αύξησης των ενοικίων και των στεγαστικών δανείων. Μεταξύ 2010 και 2023, οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 48% και τα ενοίκια κατά 22% σε μια εποχή που ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατά 36%, σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της ΕΕ Eurostat. Ορισμένοι ενοικιαστές και υποψήφιοι αγοραστές είδαν πολύ πιο απότομες αυξήσεις: κατά την ίδια περίοδο, τα ενοίκια στην Εσθονία αυξήθηκαν κατά 211%, στη Λιθουανία κατά 169% και στην Ιρλανδία κατά 98%.
Μέχρι το 2023, σχεδόν το 9% του πληθυσμού της ΕΕ θα δαπανούσε το 40% ή περισσότερο του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγαση, συμπεριλαμβανομένου του 29% του πληθυσμού στην Ελλάδα, του 15% στη Δανία και του 13% στη Γερμανία.
Ο Jørgensen ο οποίος είναι επίσης επιφορτισμένος με τη μείωση των τιμών της ενέργειας, δήλωσε ότι το σχέδιο προσιτής στέγασης της ΕΕ θα αντιμετωπίσει την «χρηματιστηριοποίηση» της στέγασης, επειδή «είναι σαφές ότι όταν η στέγαση γίνεται εμπόρευμα, κάτι που χρησιμοποιείται για κερδοσκοπία χωρίς να χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη η υπόλοιπη κοινωνία, τότε φυσικά αυτό ενδεχομένως προκαλεί προβλήματα». Αρνήθηκε να συζητήσει λεπτομέρειες πολιτικής, αλλά είπε ότι η επιτροπή μελετά πώς τα κράτη μέλη έχουν επιδιώξει να εξαλείψουν ή να μειώσουν αυτό το πρόβλημα, όπως οι απαιτήσεις για τους κατασκευαστές να κατασκευάσουν ένα ποσοστό προσιτών κατοικιών.
Η επιτροπή της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει κάποιες ριζοσπαστικές ιδέες να αξιοποιήσει, οι οποίες θα μπορούσαν να δοκιμάσουν τη νομοθεσία της ΕΕ. Η Ισπανία σχεδιάζει έναν φόρο 100% στην αξία των ακινήτων που αγοράζονται από κατοίκους εκτός ΕΕ, ενώ οι Σοσιαλιστές ευρωβουλευτές θέλουν η επιτροπή να εξετάσει την απαγόρευση της αγοράς ακινήτων από ξένους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δήλωσε ο Jørgensen, εξετάζει επίσης πώς να προστατεύσει καλύτερα τα δικαιώματα των ενοικιαστών, καθώς και να χαλαρώσει τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, ώστε να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις να επιδοτούν ή να παρέχουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε εταιρείες στέγασης. Η φον ντερ Λάιεν δημιούργησε Επίτροπο Στέγασης το 2024 για να βοηθήσει στην εξασφάλιση των ψήφων των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι οποίες ήταν απαραίτητες για να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία.
Οι Σοσιαλιστές ευρωβουλευτές, οι οποίοι εδώ και καιρό επιδιώκουν μεγαλύτερο ρόλο της ΕΕ στον τομέα της στέγασης, αναστατώθηκαν μετά την απώλεια ψήφων στις ευρωεκλογές του 2024, όταν οι εθνικιστές και τα ακροδεξιά κόμματα σημείωσαν κέρδη. Η αύξηση των τιμών και το κόστος ζωής βρέθηκαν να είναι οι κύριοι παράγοντες που παρακίνησαν τους ανθρώπους να ψηφίσουν, όπως αναφέρθηκε από το 42% των ερωτηθέντων σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά τις εκλογές.
Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για τη Στέγαση
Τον περασμένο μήνα, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε στους ευρωβουλευτές ότι η ΕΕ χρειάζεται «μια ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε αυτό το ζήτημα» και υποσχέθηκε να συγκαλέσει «την πρώτη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για τη Στέγαση, ώστε να διασφαλιστεί ότι βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας μας».
Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν τη στέγαση σε μια Σύνοδο Κορυφής την επόμενη εβδομάδα, όπου θα μπορούν να εκθέσουν τις απόψεις τους σχετικά με την επερχόμενη στρατηγική. Οι διπλωμάτες έχουν καλωσορίσει με επιφύλαξη τις συνομιλίες, αλλά τόνισαν ότι οποιαδήποτε ευρωπαϊκή οπτική γωνία πρέπει να λάβει υπόψη τις διακυμάνσεις στις αγορές κατοικίας στα 27 κράτη μέλη.
Μέχρι στιγμής, οι Σοσιαλιστές ευρωβουλευτές έχουν κάνει το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης, αλλά ορισμένες από τις ιδέες τους είναι πιθανό να αποδειχθούν αμφιλεγόμενες, όπως η έκκληση για 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια της ΕΕ για στέγαση, καθώς και προτάσεις για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ για να ενθαρρυνθούν οι κυβερνήσεις να δαπανήσουν περισσότερα σε αυτόν τον τομέα.
Ο Jørgensen αρνήθηκε να κατονομάσει οποιονδήποτε στόχο δαπανών – «μιλάμε για πολύ, πολύ μεγάλους αριθμούς» – αλλά είπε ότι θα χρειαστούν δημόσια χρήματα για να δοθούν κίνητρα για ιδιωτικό κεφάλαιο σε ορισμένες περιπτώσεις. Τα κράτη μέλη της ΕΕ, είπε, είχαν ήδη περισσότερες επιλογές να δαπανήσουν κεφάλαια της ΕΕ για στέγαση από ό,τι στο παρελθόν, επικαλούμενος την ενδιάμεση αναθεώρηση του τρέχοντος προϋπολογισμού που διέθεσε 15 δισεκατομμύρια ευρώ για στέγαση, από 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Είπε ότι ήταν καιρός η ΕΕ να εξετάσει τη στέγαση με «νέα ματιά», κάνοντας μια σύγκριση με την πανδημία Covid, όταν η έκτακτη ανάγκη για την υγεία πυροδότησε μια άνευ προηγουμένου κοινή προμήθεια εμβολίων. «Έτσι, όπως συνέβη με την κρίση Covid, όταν βρισκόμαστε σε νέες καταστάσεις, πρέπει επίσης να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είπε.
