Ο Πρόεδρος της Ένωσης Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ. Κρήτης αναλύει τα αίτια του αιματηρού περιστατικού στα Βορίζια και προτείνει λύσεις για μια κοινωνία ειρήνης και σεβασμού στη ζωή.
Άρθρο – Γνώνμη του Προέδρου της Ένωσης Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ. Κρήτης Στυλιανού Καρακούδη*
Με αφορμή το πρόσφατο θλιβερό γεγονός της ένοπλης συμπλοκής στα Βορίζια Δήμου Φαιστού, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο δύο συνανθρώπων μας, συμβάν για το οποίο έδωσε την αφορμή να ακουστούν και γραφτούν διάφορες σκέψεις – απόψεις, καλό είναι να επισημάνουμε διάφορα πράγματα και να θυμηθούμε διάφορα γεγονότα που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια.
Με την υπ΄ αριθμ. αριθ. 7001/2/1478-μβ΄ από 20/05/2017 (ΦΕΚ 1540Β/2017) Απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. όπως τροποποιήθηκε με την υπ΄ αριθμ. αριθ. 7001/2/1478-vζ΄ από 11/07/2017 (ΦΕΚ 2493Β΄/2017) Απόφαση του ιδίου, έλαβε χώρα η Αναδιάρθρωση των Αστυνομικών Υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας, όπου για την περιφέρεια Κρήτης πραγματοποιήθηκε ανακατανομή του υπάρχοντος αστυνομικού προσωπικού με στόχο την βελτίωση όλων των αστυνομικών υπηρεσιών του νησιού αλλά και την ίδρυση νέων επιχειρησιακών υπηρεσιών για την καταπολέμηση του εγκλήματος. Θυμίζουμε ότι με την Αναδιάρθρωση αυτή σε Ηράκλειο και Χανιά δημιουργήθηκαν τα Τμήμα Άμεσης Δράσης Ηρακλείου και Χανίων αντίστοιχα, υπηρεσίες που έχουν προσφέρει τα μέγιστα στην πάταξη της εγκληματικότητας στις δύο αυτές πόλεις, γεγονός που είναι αποδεκτό από το σύνολο της τοπικής κοινωνίας. Ενισχύθηκαν όλα τα περιφερειακά αστυνομικά τμήματα, που πριν λειτουργούσαν ως ΚΕΠ έχοντας αστυνομικό προσωπικό 10 με 12 άτομα, ενώ μετά την αναδιάρθρωση κάθε περιφερειακό αστυνομικό τμήμα έχει πλέον 15 – 20 και 25 άτομα προσωπικό, έχοντας πλέον τη δυνατότητα να ανταποκριθεί ως υπηρεσία στις πολυσχιδείς ανακύπτουσες υποχρεώσεις για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας της περιοχής που αστυνομεύει, αλλά και το κυριότερο, να καταφέρει να βγάζει πληρώματα με περιπολικό με τουλάχιστον δύο αστυνομικούς, όπως προβλέπουν οι κανονισμοί του σώματος αλλά πρωτίστως για την ασφάλεια των ίδιων των συναδέλφων μας, οι οποίοι μέχρι πρότινος έβγαιναν περιπολίες με τα περιπολικά κατά μόνας όπως βλέπουμε τους σερίφηδες στις αμερικάνικες ταινίες του Χόλυγουντ. Ιδρύθηκε το Τμήμα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος Κρήτης (Τ.Α.Ο.Ε.Κ.) Κρήτης, το οποίο έχει επιτελέσει καθοριστικό ρόλο στην εξάρθρωση οργανωμένων δικτύων και στη διαλεύκανση σοβαρών υποθέσεων με διασυνδέσεις πέρα από τα όρια του νησιού, μία υπηρεσία που προσφάτως ενισχύθηκε με περισσότερη δύναμη στο πλαίσιο ένταξης της στον νεοϊδρυθέν Ελληνικό FBI. Με την ανακατανομή του αστυνομικού προσωπικού τότε, ενισχύθηκαν επίσης και οι Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής της Εγκληματικότητας (Ο.Π.Κ.Ε.) των τεσσάρων Νομών, οι οποίες ενεργούν επιχειρησιακά κατά ανάλογο τρόπο με αυτό των Τμημάτων Αστυνομικών Επιχειρήσεων (Τ.Α.Ε.) που υπάρχουν στο νησί. Γενικότερα η Αναδιάρθρωση των Αστυνομικών Υπηρεσιών σε επίπεδο Κρήτης το 2017, έφερε αδιαμφισβήτητα ένα πιο ευέλικτο και λειτουργικό μοντέλο αστυνόμευσης στο Νησί, αντικαθιστώντας το προηγούμενο παρωχημένο μοντέλο αστυνόμευσης.
Με το υπ΄ αριθμ. 23/2020 από 28-2-2020 (ΦΕΚ 44Α΄/2020) ιδρύθηκε στην Κρήτη το Τμήμα Ειδικής Κατασταλτικής Αντιτρομοκρατικής Μονάδας (ΕΚΑΜ) με 30 οργανικές θέσεις, μία υπηρεσία που αποτελεί την αιχμή του δόρατος σε επιχειρησιακό επίπεδο στο νησί.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο, ιδίως τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε να πραγματοποιούνται οργανωμένες αστυνομικές επιχειρήσεις με τη συνεργασία όλων των επιχειρησιακών υπηρεσιών – ομάδων όπως : Τ.Ε.Κ.Α.Μ. – Τ.Α.Ο.Ε.Κ. – των Υποδιευθύνσεων Δίωξης και Εξιχνίασης Εγκλημάτων – Τ.Α.Δ. – Ο.Π.Κ.Ε. – Τ.Α.Ε. – των κατά τόπους Αστυνομικών Τμημάτων – των Τμημάτων Τροχαίας – των Αστυνομικών Τμημάτων και των Διμοιριών Υποστήριξης και μάλιστα με πρωτοφανή επιχειρησιακά σχεδιασμό, επιχειρώντας για παράδειγμά σε μία περιοχή ενός Νομού με δυνάμεις και από τους υπόλοιπους γειτονικούς νομούς, προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εύκολα αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, μπορούμε φέρουμε στη μνήμη μας σχετικές επιχειρήσεις που οργανώθηκαν σε Καστέλι Κισσάμου, στον Ορεινό Μυλοπόταμο, σε Μεσσαρά, Αστερούσια, Πεδιάδα κλπ. με τη σύμπραξη δυνάμεων των ανωτέρω υπηρεσιών από όλους τους Νομούς του νησιού στην κάθε περιοχή, αλλά και τα ανάλογα αποτελέσματα των δράσεων αυτών. Μέσα από τις επιχειρήσεις αυτές, εύκολα αντιλαμβάνεται ο καθένας, ότι πλέον άβατο στην Κρήτη δεν υπάρχει. Ο έλεγχος γίνεται σε όλες τις περιοχές και με τον ίδιο επιχειρησιακό τρόπο. Γενικότερα η τοπική αστυνομία διαχρονικά καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες, με συνεχείς επιχειρήσεις, στοχευμένους ελέγχους και έρευνες σε κατοικίες, που έχουν ως αποτέλεσμα κατασχέσεις εκατοντάδων όπλων και τις αντίστοιχες συλλήψεις των δραστών τα τελευταία έτη.
Τα αίτια που οδήγησαν στο πρόσφατο αποτέλεσμα των Βοριζίων
Το πρόσφατο τραγικό περιστατικό στα Βορίζια της Κρήτης ανέδειξε, με τον πιο σκληρό τρόπο, ένα πρόβλημα διαχρονικό και βαθιά κοινωνικό. Τέτοιες πράξεις βίας έχουν ρίζες που εκτείνονται στον τρόπο με τον οποίο κάποιοι αντιλαμβάνονται την τιμή, την κοινωνική θέση τους και τη δύναμη τους μέσα στις μικρές κοινότητες.
Παρότι η μεγάλη πλειονότητα των Κρητικών είναι άνθρωποι φιλήσυχοι, φιλόξενοι και νομοταγείς, υπάρχει δυστυχώς ακόμα μια μικρή μερίδα πολιτών, κυρίως σε περιοχές της ενδοχώρας, που εξακολουθεί να διαπνέεται από λανθασμένες αντιλήψεις και κοινωνικά στερεότυπα. Η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία των Κρητικών – με στοιχεία υπερηφάνειας, αυτονομίας, τιμής και επιθυμίας κοινωνικής υπερίσχυσης – μπορεί, όταν συνδυαστεί με έλλειψη παιδείας, αυτοσυγκράτησης και σεβασμού στους θεσμούς, να οδηγήσει σε εκρήξεις βίας και σε επικίνδυνες καταστάσεις.
Παράλληλα, η μακραίωνη παράδοση οπλοκατοχής, η οποία ξεκίνησε ως ανάγκη αυτοάμυνας και ελευθερίας κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, συνεχίζει να επιβιώνει σε ορισμένα περιβάλλοντα, αποκομμένη όμως από το ιστορικό της νόημα.
Τρόποι αντιμετώπισης της οπλοκατοχής και της βίας στην Κρήτη
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου της οπλοκατοχής και της οπλοχρησίας απαιτείται μια βαθιά κοινωνική αλλαγή με συλλογική συμμετοχή και διαπαιδαγώγηση, μια επένδυση στη διαμόρφωση συνείδησης που απορρίπτει τη βία ως τρόπο επίλυσης διαφορών.
Η εκπαίδευση αποτελεί τη βάση για τη μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του φαινομένου. Μέσα από τα σχολεία και τις τοπικές εκπαιδευτικές δομές πρέπει να ενισχυθεί η κουλτούρα ειρηνικής συνύπαρξης, σεβασμού και αυτοσυγκράτησης. Προγράμματα αγωγής του πολίτη, βιωματικά εργαστήρια για τη διαχείριση συγκρούσεων και συνεργασίες με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και εκπαιδευτικούς μπορούν να διαμορφώσουν νέες στάσεις ζωής στα παιδιά και στους εφήβους.
Οι Δήμοι και η Περιφέρεια Κρήτης μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο, οργανώνοντας τοπικά προγράμματα πρόληψης της βίας, υποστηρίζοντας κοινωνικούς λειτουργούς στις κοινότητες, και αναλαμβάνοντας καμπάνιες ενημέρωσης για τους κινδύνους της οπλοκατοχής. Η Πολιτεία, από την πλευρά της, οφείλει να εξασφαλίσει πόρους και θεσμικά εργαλεία για τέτοιες δράσεις — όχι μόνο για να τιμωρεί, αλλά και για να προλαμβάνει.
Παράλληλα, πολιτιστικοί σύλλογοι, σχολεία, ενορίες, αθλητικοί φορείς και ΜΚΟ μπορούν να λειτουργήσουν ως δίκτυα επιρροής στην αλλαγή νοοτροπίας. Η μετάβαση σε μια κοινωνία που απορρίπτει τη βία απαιτεί συνέργεια όλων: της οικογένειας, της εκπαίδευσης, της τοπικής κοινωνίας και των θεσμών.
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να συνδυαστούν με την αυστηρότερη επιβολή ποινών από τη Δικαιοσύνη. Όσοι συλλαμβάνονται να οπλοφορούν ή να κατέχουν παράνομα όπλα πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη μέγιστη αυστηρότητα που προβλέπει ο νόμος. Η οπλοκατοχή δεν είναι πολιτισμικό κατάλοιπο ούτε ένδειξη ισχύος. Είναι παράνομη πράξη που εγκυμονεί κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή και την κοινωνική ειρήνη. Η Δικαιοσύνη πρέπει να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα μηδενικής ανοχής απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές, ώστε να ενισχυθεί ο αποτρεπτικός χαρακτήρας του νόμου.
Εν κατακλείδι η καταπολέμηση του φαινομένου της οπλοκατοχής είναι συλλογική ευθύνη όλων. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, ενίσχυση θεσμών, διαρκής παρουσία της πολιτείας και εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών.
Η Κρήτη μπορεί και πρέπει να πρωτοπορήσει στην προσπάθεια αυτή — να αφήσει πίσω της την εικόνα της οπλοκατοχής και να αναδείξει την αληθινή της ταυτότητα: νησί πολιτισμού, φιλοξενίας και σεβασμού στη ζωή.
*Πρόεδρος Ένωσης Αξιωματικών Αστυνομίας Περιφέρειας Κρήτης | Γ΄ Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αξιωματικών Αστυνομίας
