Η Ζοέλ Λοπινό είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση λογοτέχνη… Γεννήθηκε στην Γκρενόμπλ της Γαλλίας, αλλά η αγάπη της για την Ελλάδα – έχει ελληνικές ρίζες από την πλευρά της μητέρας της – την έφεραν αρχικά στην Αθήνα κι ύστερα στα Χανιά, όπου ζει και εργάζεται πλέον.
Η γραφή της είναι αβίαστη. Με μια μοναδική μαεστρία μεταφέρει στο χαρτί όσα τα μάτια της βλέπουν ή όσα έχει ζήσει η ίδια ή ο κύκλος της, πάντα με σεβασμό στα πρόσωπα, τις καταστάσεις και τον τόπο. Στο τελευταίο της βιβλίο με τίτλο “Η αρχόντισσα του Ακρωτηρίου” από τις εκδόσεις “Μίνωας” μιλά για την Κατερίνη, μια γυναίκα από το χωριό Χορδάκι στα Χανιά. Ένα πρόσωπο υπαρκτό, αληθινό, με μια ιστορία που η συγγραφέας άκουσε από τη δισέγγονα της Αρχόντισσας. Η συζήτησή μας αναπόφευκτα περιστράφηκε γύρω από το βιβλίο, αλλά έφτασε ως το… ChatGPT!
* Ποια είναι η κύρια πηγή έμπνευσής σας για τα μυθιστορήματά σας;
«Οι εμπνεύσεις μου ποικίλλουν. Έρχονται από την ίδια τη ζωή, από τα ερεθίσματα που μου στέλνει κατά καιρούς. Εμπνεύστηκα επίσης από τα τραγικά παθήματα της οικογένειάς μου, που καταγράφω στην “Αγριλιά” και στο “Αν δεν είχα γεννηθεί”. Ενίοτε η έμπνευση γεννιέται μέσα από τα θέματα που με απασχολούν μια συγκεκριμένη εποχή ή με μια αληθινή ιστορία που άκουσα και με συγκλόνισε, όπως “Το Νετλέτι” ή “Η Αρχόντισσα του Ακρωτηρίου”. Αυτά τα δύο βιβλία συγκεκριμένα τα έγραψα για να μη χαθούν σημαντικά ιστορικά γεγονότα και λαογραφικά χαρακτηριστικά της Κρήτης, διότι θεωρώ χρέος μου, μιας και το νησί με αγκάλιασε σαν δικό του παιδί, να τα καταγράφω ώστε να μη χαθούν στον χρόνο».
* Αν έχω καταλάβει καλά, σας αρέσουν πολύ οι αληθινές ιστορίες. Δεν είναι πιο… “δύσκολες” ωστόσο στη “διαχείριση”;
«Έχετε απόλυτο δίκιο, οι αληθινές ιστορίες δυσκολεύουν κατά πολύ το έργο μου, διότι καταρχάς περιορίζουν τη φαντασία μου. Απαιτούν επίσης πολλή μελέτη σε διάφορα επίπεδα – ιστορικά, κοινωνικά, λαογραφικά και ψυχολογικά. Ταυτόχρονα νιώθω ότι οφείλω να τις καταγράφω με απόλυτο σεβασμό προς τα άτομα που βίωσαν τις καταστάσεις που διηγούμαι, πράγμα που πάντα με αγχώνει, καθώς ούτε ιστορικά λάθη θέλω να κάνω, ούτε να προδώσω τις μνήμες των ανθρώπων που μου εμπιστεύτηκαν τις αναμνήσεις τους».
* Πόσο εύκολο είναι – και πόσο ωραία το κάνετε! – να ενσωματώνετε στα έργα σας τα θέματα που σας απασχολούν, ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα, ρατσισμός, κακοποίηση;
«Το κάνω πολλές φορές ασυναίσθητα, ξέρετε! Αφήνω τις σκέψεις μου να ξεχειλίζουν ελεύθερα σαν να συνομιλώ με τους αναγνώστες μου! Ο ρατσισμός, η κακοποίηση γυναικών, παιδιών, ζώων και της γης με πληγώνει βαθιά, οι γυναικοκτονίες που πληθαίνουν επίσης. Είναι ζητήματα που με απασχολούν επί μονίμου βάσεως, ίσως επειδή τα έχουν βιώσει οι δικοί μου κι εγώ, και μ’ έχουν κάνει ιδιαίτερα ευαίσθητη σ’ αυτά τα θέματα. Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό διαπιστώνω μια νέα κακοποίηση στο όνομα τους κέρδους που μ’ εξοργίζει και με θλίβει βαθιά, γιατί λίγοι άνθρωποι αντιδρούν: η άσχημη εκμετάλλευση της Κρήτης μας!».
* Πώς καταφέρατε να συνδυάσετε την ιστορική ακρίβεια με τη μυθοπλασία στο έργο σας;
«Με πάρα πολλή μελέτη καταρχάς. Επειδή παθιάζομαι εύκολα, διαβάζω άπειρα ιστορικά βιβλία, ακόμη και από ξένους περιηγητές, ώστε να έχω μια πιο αντικειμενική ιστορική άποψη. Έπειτα, επειδή λατρεύω να μαθαίνω νέα πράγματα και συγκεντρώνω ατελείωτες λεπτομέρειες και γνώση επί του θέματος, δυσκολεύομαι να τις ταξινομήσω ισορροπημένα! Οπότε στο τέλος, κόβω, κόβω, κόβω! Έχω πάντα την έννοια να μη βαρύνω υπερβολικά τα μυθιστορήματά μου για να μη βαρεθεί ο αναγνώστης. Δεν ξέρω αν το πετυχαίνω πάντα!».
* Στο τελευταίο σας βιβλίο, “Η Αρχόντισσα του Ακρωτηρίου”, αφηγείστε την ιστορία της Κατερίνης. Αρχικά, τι σας ενέπνευσε να γράψετε αυτήν την ιστορία;
«Την ιστορία αυτή μου την εμπιστεύτηκε η δυσεγγονή της, που είναι μια καλή φίλη. Είχε διαβάσει την “Αγριλιά” και μου έλεγε συνέχεια πόσο θα ήθελε να είχε το ταλέντο μου για να τη γράψει. Μια μέρα, λοιπόν, της ζήτησα να μου την εξιστορήσει. Τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα γιατί έχει περιπέτεια και πολλές εναλλαγές. Αλλά κυρίως λάτρεψα την ηρωίδα την ίδια. Είναι μια γυναίκα δυναμική, έξυπνη, γεμάτη ζωή, ατρόμητη, ανεξάρτητη, πολύ μπροστά από την εποχή της. Διαθέτει απίστευτη δύναμη ψυχής και αγάπη, που τη σκορπά γενναιόδωρα ώστε να γίνει ο κόσμος καλύτερος».
* Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες μέσω της ιστορίας της Κατερίνης;
«Θεωρώ πως, παλεύοντας για την ατομικότητά μας – που ήταν απαραίτητο να γίνει ώστε ν’ απεγκλωβιστούμε από τα πρέπει και τα ταμπού – έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο. Έχει γίνει ο κόσμος ναρκισσιστής σε υπερβολικό βαθμό. Σ’ αυτό το βιβλίο πρεσβεύω παλιές αξίες που χάσαμε στην πορεία: την ανθρωπιά! Το να νοιάζονται οι άνθρωποι ξανά για τον συνάνθρωπο, την αληθινή αλληλεγγύη. Οι καιροί δύσκολοι. Πολύ φοβάμαι ότι θα σκληρύνουν κι άλλο, δε θα τα βγάλουμε πέρα σαν κοινωνία αν ο καθένας ζει μονάχα για το τομάρι του. Επίσης, δίνω ένα ζωντανό παράδειγμα δύναμης ψυχής και όρεξης να παλέψουμε για τα όνειρά μας και για έναν καλύτερο κόσμο».
* Αν είχατε μπροστά σας την Κατερίνη, τι θα θέλατε να της πείτε; Κι εκείνη τι πιστεύετε θα έλεγε στα κορίτσια της εποχής μας;
«Εγώ θα της δήλωνα τον θαυμασμό μου κι έπειτα θα την άκουγα. Τέτοια άτομα-βουνά, τα ακούς κυρίως.
Εκείνη σίγουρα θα έλεγε: “Άντε, ψηλά το κεφάλι και όρθια η πλάτη! Πολύ μαλθακοί μού γίνατε! Η ζωή θέλει τσαγανό!”».
* Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
“Ολοκληρώνω αυτές τις μέρες ένα βιβλίο που χρωστώ στις κακοποιημένες κοπέλες. Νιώθω εδώ και πολύ καιρό, βλέποντας τις γυναικοκτονίες να πληθαίνουν, την ανάγκη να το γράψω. Είναι βασισμένο σε τρεις αληθινές ιστορίες. Χαράσσω πριν από κάθε περίπτωση το προφίλ του θύτη και του θύματος, ώστε από τα πρώτα συμπτώματα να αναγνωρίζονται αυτές οι βίαιες συμπεριφορές. Μπας και γλιτώσουν κάποιες γυναίκες από τη βαρβαρότητα. Θεωρώ πως η σωστή πληροφόρηση είναι το παν. Ένα υποψιασμένο άτομο και ένα καλά πληροφορημένο περιβάλλον μπορεί να προλάβει το κακό».
* Αλήθεια, ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της συγγραφικής διαδικασίας;
«Όσο το εσωτερικό ταξίδι της γραφής με μαγεύει, ο εφιάλτης μου αρχίζει όταν ξεκινούν τα τελευταία “χτενίσματα” του κειμένου. Εκεί που πρέπει να λειτουργεί αλύπητα το ψαλίδι, ενώ θα ήθελα να τα κρατήσω όλα! Επίσης, ο έλεγχος της γραμματικής και της ορθογραφίας, που με δυσκολεύουν ακόμη στα Ελληνικά. Αμέσως μετά, έρχεται η αγωνία: Το έγραψα καλά; Θα αγαπηθεί;».
* Μιας και είμαστε στην εποχή που όλοι μιλάνε για την Τεχνητή Νοημοσύνη, πιστεύετε ότι κινδυνεύει η λογοτεχνία από την Τ.Ν.; Είμαστε κοντά στο να γράφονται ολόκληρα βιβλία από το ChatGPT;
«Σίγουρα θα έρθει η στιγμή όπου, από καθαρό συμφέρον, θα εκδοθούν τέτοια βιβλία. Θα έχουν, ωστόσο, ένα εσωτερικό ταξίδι να προσφέρουν στον αναγνώστη; Πόρτες και ορίζοντες να του ανοίξουν; Δε νομίζω. Η συγγραφή δεν αποτελείται μονάχα από μια ενδιαφέρουσα πλοκή και ιστορία. Έχει ένα λογοτεχνικό ύφος, μια ποίηση στη γραφή, μια φιλοσοφία, μια ψυχή, αισθήσεις, μνήμες… Αν πέσουμε τόσο χαμηλά σαν ανθρωπότητα, ευτυχώς, δε θα υπάρχω πλέον για να το ζήσω!».
Η Κρητικιά ηρωίδα του βιβλίου
Μία γυναίκα που έγινε παράδειγμα προς μίμηση
* Η πρωταγωνίστριά σας είναι μια γυναίκα πρωτοπόρα για την εποχή της. Αλήθεια, η Κατερίνη είναι η εξαίρεση στην εποχή της ή μήπως τελικά ήταν ο κανόνας με τις κοινωνίες της εποχής, να είναι καθαρά μητριαρχικές κι ας νόμιζαν οι άντρες;
«Πιστεύω πως όλες οι γυναίκες της Κρήτης εκείνη την εποχή ήταν πολύ δυνατές, δυναμικές και δραστήριες. Αυτές οδηγούσαν την οικογένεια μπροστά με απίστευτο θάρρος και αυταπάρνηση. Η Κατερίνη ωστόσο, λόγω του ότι έζησε στην Αλεξάνδρεια σε μια πολύ πλούσια οικογένεια και μεγάλωσε με Γαλλικά, αλάνθαστο γούστο και καλούς τρόπους, διέθετε επιπλέον πράγματα που την έκαναν να ξεχωρίζει. Μια αρχοντιά, εμπειρίες άλλης θέσης για τη γυναίκα, που πάλεψε να εφαρμόσει σε αποκομμένο χωριό της Κρήτης. Δεν ήταν εύκολο να πετύχει τους στόχους της, αλλά δεν κατέβασε ποτέ τα “όπλα”. Παρότι αρχικά τη χλεύασαν και την καταπολέμησαν, κατάφερε να γίνει παράδειγμα προς μίμηση».
πηγή: neakriti.gr
